Ұлттық құндылықтар – ел рухының тірегі. Әр ұлттың өзіндік болмысы, дүниетанымы мен рухани байлығы болады. Ол – ұлтты ұлт етіп тұратын ең басты ерекшеліктердің бірі. Қазақ халқының да сан ғасырлық тарихынан сыр шертетін, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан бай рухани қазынасы бар. Ол – ұлттық құндылықтар. Ұлттық құндылықтар – халқымыздың салт-дәстүрі, тілі, діні, өнері, әдебі, тәрбиесі мен өмір сүру салтының жиынтығы. Бұл құндылықтар халықтың тарихы мен тағдырының айнасы, елдіктің өзегі.
Ұлттық құндылық дегеніміз не?
Ұлттық құндылық – белгілі бір ұлттың өзіне тән, ғасырлар бойы қалыптасқан әрі ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отыратын рухани, мәдени және тарихи мұралар. Қазақ халқы үшін ұлттық құндылықтар қатарына тіліміз, дініміз (ислам), салт-дәстүрлеріміз, әдет-ғұрып, отбасылық тәрбие, қонақжайлық, үлкенге құрмет, жер мен суға деген құрмет, батырлық, ерлік, намысшылдық секілді қасиеттер жатады.
Тіл мен дін – ұлттық болмыстың тірегі:
Қазақ тілі – халқымыздың рухани байлығы, ұлттық сана – сезімнің айнасы. Тілді жоғалту – ұлт болмысының жойылуы деген сөз. Сондықтан тілімізді құрметтеп, оның тазалығы мен байлығын сақтап, жас ұрпаққа сіңіру – әрбір азаматтың борышы. Дін – қазақ қоғамының рухани тірегі. Ислам діні халқымыздың мәдениетіне, салт-дәстүріне сіңіп, өмір салтымен үйлескен. Дәстүрлі ислам – ата-бабаларымыздың сенім негізі, ізгілік пен адамгершілік жолының бастауы.
Салт-дәстүр мен әдет-ғұрып – ұлттың жаны:
Қазақ халқының тұрмыс-салты мен наным-сенімінде ғасырлар бойы қалыптасқан салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар маңызды орын алады. Ат қою, бесікке салу, тұсау кесу, келін түсіру, наурыз тойлау, ас беру, құда түсу секілді дәстүрлер – ұлттық болмыстың көрінісі. Бұл дәстүрлер ұрпаққа тәрбие береді, қоғамда бірлік пен өзара құрметті қалыптастырады.
Отбасылық тәрбие – ұлттық тәрбиенің негізі:
Қазақ халқы отбасылық тәрбиеге ерекше көңіл бөлген. «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілесің» деген сөз бекер айтылмаған. Ата-ана тәрбиесі арқылы балаға ұлттық құндылықтар дарытылады. Үлкенді сыйлау, кішіге қамқор болу, ер азаматтың намысы, қыз баланың инабаттылығы – бұл бәрі отбасында бастау алады.
Қазіргі заманда ұлттық құндылықтарды сақтау не үшін қажет?
Бүгінгі жаһандану заманында көптеген шет елдік мәдени ықпалдар жастар санасына әсер етуде. Бұл – ұлттық болмысымызға қауіп төндіретін факторлардың бірі. Сондықтан ұлттық құндылықтарымызды сақтау, жаңғырту және насихаттау – мемлекеттің тұрақтылығы мен ұлттың тұтастығы үшін аса маңызды. Мемлекеттік бағдарламалар, білім беру жүйесі, бұқаралық ақпарат құралдары ұлттық құндылықтарды дәріптеуге бағытталуы тиіс. Әрбір азамат, әсіресе жастар ұлттық болмысын сақтауға атсалысуы керек.
Бүгінде кейбір жастар ұлттық болмысқа бейжай қарап, батыс мәдениетіне еліктеп барады. Мұндай жағдайда ұлттық құндылықтарымызды насихаттап, мектеп қабырғасынан бастап ұлттық тәрбиені күшейту – маңызды міндет. Баланың бойына ұлттық сана мен патриоттық рухты сіңіру арқылы ғана біз өз болашағымызды баянды ете аламыз. Себебі ұлттық рухы мықты ел ғана – тарихта мәңгі жасайды.
Ұлттық құндылықтар – тек өткенімен ғана емес, бүгінгісімен де құнды. Олар халықтың өмір сүру салтына айналып, адамның ішкі дүниесі мен дүниетанымына әсер етеді. Әрбір адам өзінің ұлттық болмысын сезініп, соған сай әрекет еткенде ғана қоғамда үйлесім, татулық орнайды. Осы құндылықтар арқылы біз бір-бірімізді сыйлауға, түсінуге, жауапкершілікпен қарауға үйренеміз.
Мемлекет дамуының негізі – ұлттық бірегейлік. Сол себепті ұлттық құндылықтарды ұлықтау – тек мәдениетті сақтап қалу емес, ел бірлігі мен болашағын қамтамасыз етудің жолы. Ұлттық рухы бар ұрпақ – елдің ертеңгі тірегі.
Қорытындылай келе, ұлттық құндылықтар – халқымыздың ғасырлар бойы қалыптасқан өмір сүру дағдысы, рухани болмысы мен тәрбиесінің негізі. Оларды қадірлеу – өткенге тағзым, болашаққа жол. Жаһандану заманында ұлттық құндылықтарды сақтау – ұлттық тұтастықты нығайтудың, ел болашағын жарқын етудің басты шарты. Әрбір қазақстандық ұлттың бай мұрасын біліп, құрметтесе, ол – елдің рухани жаңғыруына қосылған үлес. Ұлттық құндылықтарды ұрпақ бойына сіңіру – тәуелсіз еліміздің болашағы үшін маңызды қадам. Себебі тамыры терең, рухы биік ел ғана уақыт сынынан сүрінбей өтеді.
Ұлттық құндылықтарымыз – мәңгілік ел болу жолындағы темірқазық!
Түркістан облысының дін істері басқармасы
«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ– нің
Мақтаарал, Жетісай ауданындағы бөлімінің маманы: Д. Аманов
About The Author
