Қоғам – адамзат өркениетінің негізі, ұлттың тамыры мен келешегінің кепілі. Қай дәуірде болмасын қоғамның дамуына кедергі келтіретін түрлі әлеуметтік, рухани және психологиялық кеселдер орын алып отырған. Бүгінгі күні жаһандану мен ақпараттық дәуірдің әсерінен бұл қауіп-қатерлер бұрынғыдан да күрделі сипат алып келеді. Қоғамға қауіп төндіретін кеселдер – тек жеке адам өміріне емес, тұтас ұлттың бірлігіне, елдің тұрақтылығына, мемлекеттің болашағына төнген үлкен қатер. Сондықтан бұл мәселеге бейжай қарауға болмайды.
Қоғамды жайлап бара жатқан аса қауіпті кеселдердің бірі – нашақорлық. Бұл дертке шалдыққан адам өз өмірін ғана емес, отбасын, айналасын, болашағын құрдымға жібереді. Нашақор адамның өмірі санаулы күндермен шектеліп, ол қоғамға пайда әкелудің орнына зиянын тигізіп, еңбекке жарамсыз күйге түседі. Есірткінің құрбаны болған жастардың саны күн санап артуда. Бұл – отбасындағы тәрбиенің әлсіздігін, әлеуметтік бақылаудың жоқтығын және ақпараттық кеңістіктің зиянды ықпалын көрсетеді. Нашақорлықпен күресу – құқық қорғау органдарының ғана емес, бүкіл қоғамның міндеті. Мектептен бастап есірткінің зияны туралы жүйелі түсіндіру жұмыстары жүргізілуі керек.
Онымен қатар, ішімдікке салыну да қоғамға теріс ықпал ететін елеулі кеселдердің бірі. Алкогольге тәуелділік адамның сана-сезімін әлсіретіп, ақыл-ойын тұмандатады. Мұндай адамдардың отбасында тұрақсыздық орын алып, жұмыс орнында тәртіп бұзушылықтар көбейіп, түрлі құқық бұзушылықтар мен қылмыстар жасалады. Бұл құбылыс та әсіресе жастар арасында белең алып отыр. Ішімдікке әуестік – бір қарағанда жеке адамның мәселесі сияқты көрінгенімен, оның салдары тұтас қоғамға әсер етеді. Сол себепті ішімдік пен нашақорлыққа қарсы қоғамдық күресті күшейтіп, мәдени-рухани иммунитетті қалыптастыру аса маңызды.
Бүгінгі ақпараттық ғасырда қауіпті кеселдердің қатарына жалған ақпарат пен фейк жаңалықтардың таралуын да жатқызуға болады. Әлеуметтік желілер мен мессенджерлер арқылы шындыққа жанаспайтын, тек үрей мен сенімсіздік тудыратын мәліметтердің таралуы – қоғамның тұрақтылығына үлкен қауіп. Адамдар шындықты сараламай қабылдап, соның салдарынан адасады, бір-біріне қарсы шығады. Ақпараттық сауаттылық деңгейінің төмен болуы – фейк жаңалықтардың өршуіне жол ашады. Бұл тұрғыда мектептен бастап жастарға сыни ойлау, ақпаратты тексеру, дереккөзге сеніммен қарау мәдениетін үйрету керек.
Сондай-ақ, қоғамда моральдық құндылықтардың әлсіреуі де – терең алаңдаушылық тудыратын мәселе. Қазақ халқының дәстүрлі болмысында имандылық, үлкенге құрмет, кішіге ізет, ар-ождан мен намысты жоғары қою сынды ұғымдар айрықша маңызға ие болған. Бірақ бүгінгі таңда материалдық дүниеге құмарлық, жеңіл табысқа құштарлық, дарақылық сияқты қасиеттер жастар арасында жиілеп барады. Отбасы институтының әлсіреуі, ата-аналар мен балалар арасындағы түсініспеушілік, мұғалімге құрметтің азаюы – қоғамның рухани дағдарысқа ұшырауының белгісі. Мұндай рухани жұтаңдану ұлттың болашағына қауіп төндіреді.
Қоғамның іргесін шайқалтатын тағы бір қауіпті кесел – діннің атын жамылып, шын мәнінде, қоғамға іріткі салушы діни ағымдар. Адамзат баласы үшін дін – рухани тәрбие мен адамгершіліктің қайнар көзі. Алайда соңғы жылдары кейбір теріс пиғылды адамдар мен топтар дінді өз мақсаттарына пайдалануда. Олар діннің атын жамылып, шын мәнінде, қоғамға іріткі салуда. Мұндай әрекет – нағыз қоғамға қауіпті кесел. Халықтың санасына тазалық, адалдық, әділдік ұғымдарын терең сіңіру қажет. Бұл ретте отбасы тәрбиесі, мектептегі адамгершілік сабақтары, бұқаралық ақпарат құралдарының рөлі ерекше.
Қоғамды сауықтыру, бұл кеселдердің таралуына жол бермеу үшін әр адам өзінен бастауы керек. Рухани байлыққа ұмтылу, білім мен мәдениетке ден қою, ізгілік пен әділетті ту етіп ұстау – бүгінгі таңда әрбір азаматтың басты ұстанымы болуы тиіс. Егер әрқайсымыз жеке басымыздан бастап, жауапкершілік пен тәртіпке мән берсек, қоғамда да оң өзгерістер болары сөзсіз.
Қорытындылай келе, қоғамға қауіп төндіретін кеселдермен күрес – бір күнде шешілетін мәселе емес. Бұл – ұзақ мерзімді, жүйелі, саналы күрес. Бұл күресте мемлекет те, отбасы да, әрбір азамат та белсенді болуы қажет. Қоғам – өзіміз. Қоғам қандай болады – ол біздің қандай болуымызға тікелей байланысты.
Түркістан облысы дін істері басқармасының
«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің
бөлім басшысы Қ.Салықбаев
About The Author
